Jesień fowistycznie. Gmach fundacji księcia Lubomirskiego przy ulicy Rakowickiej.

Dziś rano padał już śnieg. Nikt nie chce mi uwierzyć i czuję się jak nieszczęsna córka Priama. Właściwie śnieg z deszczem, taki drobny, szeleszczący, ostry jak igły - miałam doprawdy czarowny spacer nad Wisłą pod Wawelem. Kilkanaście minut później, gdy zmoknięta i zmarznięta znalazłam się na dziedzińcu Collegium Maius a potem na Plantach świeciło już jaskrawe słońce, tym ostrzejsze, że odbijało się od granatowych chmur, dachówek w kolorze ochry i złotych liści. I odtąd jak w kalejdoskopie, dziesiątki różnych obrazów jesieni.

Chciałam zatrzymać ten najbardziej słoneczny obraz - w końcu jesień odchodzi tak szybko. Niech dziś będzie jesień fowistyczna. W pełnym słońcu, w pełnych barwach, jarząca się złotem, płonąca - wkrótce wypali się do szaro-mglistego popiołu.

Tłem dla płonącej jesieni - dobroczynna fundacja księcia Aleksandra Lubomirskiego, pomyślana jako "schronisko dla chłopców opuszczonych lub złego prowadzenia się". Książę pan ofiarował miastu niebagatelną kwotę 2 milionów franków. Budynek powstał w 1893 roku i aż do 1950 (z przerwami) spełniał funkcję, jaką przeznaczył mu hojny fundator. Gmach przy ulicy Rakowickiej był ostatnią wspólną pracą architektów Tadeusza Stryjeńskiego i Władysława Ekielskiego. (Ach, znaleźć czas, by napisać wszystko o wszystkich moich ulubionych XIX-wiecznych architektach!)

Zapomniałam dodać, jaką funkcję pełni budynek dziś i jaka uczelnia otrzymała go w 1950 roku od państwa. Ale powodowana niską zawiścią, na którą może mieć wpływ kilka lat studiów w nieopisanie brzydkich wnętrzach Collegium Paderevianum - zmilczę. A może książę Lubomirski chętniej widziałby tam młodych ludzi, z którymi mógłby podyskutować o literaturze w języku Woltera (czy książę czytywał Woltera?! cóż za faux pas!). Może zatem Monteskiusza.

Dzięki księciu Lubomirskiemu Kraków zdobi budowla zbliżona do francuskich założeń "entre cour et jardin" - niezależnie od funkcji - przepiękna!