Listopadanie, chwilopisanie, leśne ścieżki

Leśne ścieżki, rudość, błękit. Listopad zrzucił szarości, listopad opada z drzew, zrzuca wielobarwne ubranie. Wielkie święto, rozpasanie kolorów, ostatnie dni jesieni, piękno na chwilę przed.

Dziś jest jeszcze inne wielkie święto, ale o nim będzie się tutaj milczeć. I może tylko - taki apel naiwny - gdyby zamiast budowania konstrukcji z wielkich słów i wycierania ich w niemoralnych politycznych walkach o jedyną rację, gdyby tak spojrzeć w górę na niebo wolne i czyste.

Dziś bez wielkich słów. Chciałam zatrzymać jeden dzień - chciałabym zatrzymać ich wiele, chciałabym

[...] utrwalić ruch na gorącym uczynku, utrwalić go na wieki, przyszłym pokoleniom pokazać wiernie życie i czyny ludzi dzisiejszych [...]

Potrzeba obrony przed czasem, ponoć jedna z podstawowych potrzeb psychologii ludzkiej, opisana i zdefiniowana jako osobny kompleks o barwnej nazwie, a jakże. I myślę ostatnio o jeszcze jednym zdaniu, które przeczytałam w pewnej książce poświęconej historii krakowskiego filmu.* Autor publikacji cytuje myśl Karola Irzykowskiego - a trzeba pamiętać, że tenże jest twórcą pierwszego w świecie teoretycznego czy ściślej - filozoficznego traktatu o kinie, wydanego niestety dopiero po wojnie a opartego na wieloletnich przemyśleniach i pasji do kinematografu już od chwili jego powstania. Nie z Dziesiątej muzy pochodzi to zdanie Irzykowskiego, o którym teraz myślę, lecz z Pałuby, wydanej w 1903 r.

Ideałem byłoby [...] opisywać bezpośrednią rzeczywistość w czasie teraźniejszym ze wszystkimi szczegółami lub, że powinno się wynaleźć aparat mogący odfotografować, odbić majaczenia - takie lotne, szybkie, niewidzialne płótna fantazji.

Ładne, prawda? Takiego aparatu dotkliwie mi brak. Czas ucieka, spada szybciej od listopadowych liści na wietrze, nie zapisane przeze mnie chwile, odciśnięte na moment w pamięci.

Tylko jeden dzień a może tylko jedna słoneczna godzina. Ale dziś, właśnie dziś, na dziś rozciąga się jeszcze władztwo praesens, chociaż - gdyby wmyśleć się bardziej - jak postuluje Marek Aureliusz w swoich filozoficznych ćwiczeniach, i postarać się uczciwie odpowiedzieć czym jest teraz, mogło by się okazać, że terytorium teraźniejszości zmniejsza się i zmniejsza, traci czasowe rubieże, podlega rozbiorom, podziałom, okrawane przez dwóch wrogów, futurum i perfectum. I co zostanie z teraz?

Chwile-liście, listopadanie wrażeń. Lotne, szybkie, niewidzialne płótna fantazji.

* Zbigniew Wyszyński, Filmowy Kraków 1896-1971, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1975

Tym, co już bez wielkiej nadziei wypatrują u mnie informacji o cracovianach, książkę tę - nie tylko ze względu na Irzykowskiego (to tylko jeden z zajmujących w tej historii wątków), bardzo polecam. Wydana tak, jak w tamtych latach wydawano - zdjęcia marnej jakości, ale to chyba jedyne zastrzeżenie, jakie mogę tu zrobić. Sam materiał fotograficzny niezwykle bogaty, a przede wszystkim robi wrażenie materiał faktograficzny. Ach, mieć dostęp do tych filmów, które wtedy, w czasach prehistorii kinematografu, powstały... A i z późniejszych, międzywojennych lat - zobaczyć Kraków w starym kinie. Możliwe, że szkice o kinie powojennym będą w wiadomej około-socrealistycznej optyce, nie wiem, jeszcze tam nie dotarłam, ale rozdziały o początkach kina - znakomite! Miłośnicy starego kina, kinematografu alyas cynematografu a nadto wszyscy miłośnicy pięknego miasta Krakowa niechże nie mieszkając zaopatrzą się w ową publikacyę, czy to w bibliotece, czy u sieciowych bukinistów pod włoskim szyldem ;) A żywo!

Nadto proszę, by mi nie mieć za złe opieszałości w górskich relacjach. Już samego Irzykowskiego teorię przywołałam do obrony! Że to teraźniejszość opiewać, momentalność, chwilowość. Może i tak. Jednak, jak siebie znam, gdy tylko skończą się słoneczne dni, przyjdzie czas na wspomnienia. Pewnie już niedługo. Za opieszałość w korespondencji wszelkiej, w blogów odwiedzaniu też niniejszym przepraszam, kajam się i obiecuję poprawę :)