Most Dębnicki - gdy jest i kiedy go nie ma

Bardzo możliwe, że most Dębnicki najpiękniejszy jest właśnie wtedy, kiedy prawie go nie ma. Wyzbyty prawie całej realności, sięga do nieistniejącego brzegu, zawieszony gdzieś między tu i tam. Tamtego dnia - pamiętam - mgła unosiła go coraz wyżej nad wodą. Być może tkwił w miejscu tylko dlatego, że nieliczni przechodnie chcieli go widzieć tam gdzie zwykle.

Most Dębnicki (gdy jest) jest konstrukcją funkcjonalną, z gruntu pozytywistyczną, nie bywa przedmiotem poetyckich wzruszeń, futurystycznych zachwytów piewców miasta, masy, maszyny, mostów ze stali i marzeń, mostów Majakowskiego i nie-Brooklyńskich mostów błękitnych. A jednak dziś chwalić będę ten zwyczajny most. Bo nisko zawieszony nad wodą łączy zieloną kreską zielone brzegi Wisły i nie psuje perspektywy. A widok z mostu Dębnickiego na Wawel jest zawsze odkryciem i olśnieniem, nawet w samym środku dnia, a cóż dopiero o świcie. I o zachodzie słońca, kiedy tarcza zegara na wawelskiej wieży świeci jak wielka latarnia, palą się mury z gorącej cegły, a gdy odwrócić się na zachód, to Wisła zmienia się właśnie w płynny metal. I jeszcze dlatego chwalić go będę, że tysiąc razy przemierzałam go pieszo i trochę na pewno jest starty przez moje buty. Jeden poranek innej zimy, kiedy całe Dębniki zasypane śniegiem, sobota, bardzo wcześnie rano, bardzo cicho. Z Dębnik chodziło się do Krakowa i udawałam, że nie widzę setek aut i autobusów, ten most miał zawsze coś z dawnego czasu - może z czasów, kiedy przechodziła przezeń linia kolei cyrkumwalencyjnej, która biegła wokół Krakowa wysokim nasypem, malowana często z okien  pewnej Szafirowej Pracowni? Będę chwalić most Dębnicki za to, że tak dzielnie oparł się powodzi w maju 2010 roku, do dziś pamiętam bezinteresowną pomoc ludzi, worki z piaskiem, wielką wodę przelewającą się już nad mostem. I jeszcze podoba mi się, że gdy staniesz na moście bez ruchu, gdy będziesz patrzeć daleko na wodę, to łatwo poczujesz się jak na wielkim statku, zwłaszcza gdy za plecami przejeżdża głośny autobus albo wielka ciężarówka i wprawia most w niekończące się drgania. I będę go chwalić za jedno przepiękne zdjęcie Hermanowicza, na którym niezapomniany rytm, światła, cienie, odrealnione sylwetki na moście a w tle wawelskie wieże. I jeszcze za to, że jest tłem moich skromnych zdjęć, zimowych wodnych odbić, zimowych i zielonych, rzucony w wodę, w kry, wśród ptactwo wodne.

Jest bardzo solidny, prostą zieloną linią prowadzi niezawodnie na zielone - już w zasadzie tylko etymologicznie - Dębniki.

[Takie było tło zimowych, kolorowych zdjęć z poprzedniego wpisu, tak to wszystko wyglądało w szerszym ujęciu, tutaj była scena bajecznie kolorowej ptasiej zimy pod Wawelem]

  

Taki jest właśnie Most Dębnicki (gdy jest) i takie jak wyżej pozwala podziwiać widoki. Lecz gdy go nie ma, gdy właśnie znika, gdy zaprzecza trwałości stalowej konstrukcji, gdy unosi się nad niewidzialną wodą, gdy prowadzi na niepewny drugi brzeg a gęsta mgła wymazuje go kawałek po kawałku - to wtedy jednak jest najpiękniejszy.

Gdy wracałam z Salwatora (z mglistego spaceru w towarzystwie Króla Olch) tą samą drogą po godzinie lub dwóch, świat wyglądał już całkiem inaczej i wszystko wróciło na swoje miejsce. Zrobiłam kilka zdjęć prawie w tych samych miejscach na dowód jak bardzo zmienne, nieprzewidywalne, zagadkowe jest to wszystko.

A u mnie? Długie zimowe spacery, monotonne i bez zdjęć, bez zachwytu zimą, ale jednak potrzebne. Jeden słoneczny dzień. Zaczytanie. Przeczytałam "Europę w rodzinie" Marii Czapskiej. A teraz czytam nocami książkę Tomasa Venclovy "Aleksander Wat. Obrazoburca" i zachwycam się. Tyle zbiega się różnych linii, literackich tropów, dawnych fascynacji. Oto miałam już kiedyś w rękach książkę pierwszego polskiego surrealisty, tworzącego w technice écriture automatique, zanim jeszcze ten fenomen został opisany i nazwany przez André Bretona i praktykowany przez francuskich surrealistów - i nie wiedziałam tego wówczas, skupiłam się wtedy na tragicznej biografii ("Mój wiek", rozmowy z Miłoszem, porzucone wtedy - do których teraz na nowo wrócę). Venclova pisze o twórczości Wata tak, że to pisanie porywa, przenosi, stawia cię twarzą w twarz z chaosem nieprzystawalnych do siebie obrazów, ogromną biblioteką szalonego erudyty, wirem słów, które wyrwano z utartych znaczeń, zestawiono kongenialnie w nowy język. O tym by trzeba napisać więcej i lepiej - ale cóż. Tylko taka wzmianka, może kogoś zainteresuje, może ktoś czytał. A dzisiejszy wpis powinnam nazwać jakoś inaczej, by przywołać pamięć autora-surrealisty (powszechnie uznawanego pewnie za futurystę), który w wieku 19 lat napisał brawurowy, rimbaudyczny, oniryczny, demoniczny poemat o najdziwniejszym w historii polskiej poezji tytule: "JA z jednej strony i JA z drugiej strony mego mopsożelaznego piecyka." Aleksander Wat. Kilka słów, ot tak, żeby kiedyś pamiętać, co mnie męczyło/ zachwycało w długie zimowe wieczory.