Kamienice Festina Lente i Pod Osłem - fecit Theodorus Talowski architectus

Kończy się spacer ulicą Retoryka. Oto dwie kolejne kamienice zaprojektowane przez Teodora Talowskiego - po prawej "Festina lente" a po lewej kamienica "Pod Osłem":

Na początek taki detal - prosty, minimalistyczny. Sygnatura artysty.

Niby niewiele, ale przecież widać kilka cech, które wyróżniają projekty Talowskiego od innych. Charakterystyczna "postarzana"cegła, metalowa, ozdobna kotwa, połączenie cegły i kamienia, zamiłowanie do inskrypcji, często łacińskich. 

Przyjrzyjmy się najpierw kamienicy 'Festina lente', zaprojektowanej jako dom własny architekta. Asymetria, kontrasty faktury i koloru materiałów, nawiązania do renesansu i łacińskie inskrypcje. Oprócz napisu FESTINA LENTE biegnącego pod gzymsem (najwyższe piętro zostało dobudowane dużo później, w latach 20-tych XX wieku) na fasadzie widoczna jest jeszcze jedna łacińska inskrypcja, którą można odczytać jako podsumowanie twórczości samego Talowskiego - wydaje się, że nie miał wątpliwości, że jego dzieło przetrwa. Mógł powiedzieć 'exegi monumentum', miast tego wyraził się z większą skromnością: "Ars longa vita brevis". To już wyraźne, moim zdaniem, nawiązanie do młodopolskich nastrojów, które w znanym wierszu wyrażał Przerwa-Tetmajer: "i chociaż życie nasze nic niewarte: evviva l'arte!"

Obraz twórczości Talowskiego (a przynajmniej pierwszego jej okresu, z którego pochodzą opisywane tu kamienice) byłby jednak niepełny, gdyby nie podkreślić jednego z najważniejszych elementów - humoru. Może dlatego jego prace wzbudzały takie kontrowersje w konserwatywnej Galicji i określane były mianem "dziwacznych"? A może Krakowianie poczuli się dotknięci pewną sugestią... Porównajmy zresztą sami - czy fasada tej kamienicy po lewej nie przypomina nam czegoś? Ten charakterystyczny wykusz nie kojarzy się z czymś dobrze znanym? Przecież chyba nie z tym, co widać na następnym zdjęciu:

Powyżej charakterystyczny szczegół szacownej budowli: wykusz fasady Collegium Maius, a tu, dla porównania kamienica "Pod Osłem":

Łacińska sentencja głosi: FABER EST SUAE QUISQUE FORTUNAE (czyli "każdy jest kowalem swojego losu") - interpretatorzy utrzymują, że widniejąca powyżej wykuszu głowa sympatycznego osła wyrażać ma determinację i upór w dążeniu do celu. Powiedziałabym, że tę pozytywną interpretację lepiej chyba ująć w ironiczny cudzysłów ;-) Ośli upór... ale sam osioł poczciwy:

Tylko uszy ma chyba nie-ośle:

I ostatnia już fotografia, którą pragnę zadedykować Złośliwemu Drzewu - myślę, że zostało tam posadzone wyłącznie po to, by początkujący fotografowie ćwiczyli się w cnocie cierpliwości. Wszystkie dotychczasowe zdjęcia z ulicy Retoryka, które umieściłam w tym i dwóch poprzednich wpisach są wynikiem walki z nieuniknionym. Nieuniknione wygląda zaś tak:

***

Luty, 2015. 

Dziś osiołek jest śnieżnobiały (tutaj miejsce na link do wpisu przedstawiającego aktualny widok) i przeżywa drugą młodość podobnie jak opisywane tutaj kamienice - trudno uwierzyć patrząc na te zdjęcia :-) Zamieszczam zdjęcia, jakie kiedyś "zdobiły" ten odzyskany z archiwalnych czeluści wpis. Byłoby dobrze spojrzeć na nie tak obiektywnie, bez estetycznego osądu, jak na świadectwo jakiegoś czasu, po prostu - bo to wydaje mi się ważniejsze od ich ewidentnych błędów, fatalnego kadrowania, etc. Dziś kamienice Talowskiego odzyskały świetność (a może zyskały jaskrawość, jakiej nie miały nigdy, od początku). Wszystkie zdjęcia i wpisy poświęcone Talowskiemu i jego kamienicom przy ul. Retoryka a także w bliższych i dalszych okolicach można zobaczyć w zakładce: śladami Teodora Talowskiego. Ten wpis powstał w maju 2009 roku, to dosłownie kilka zdań dotyczących cech stylowych charakterystycznych dla projektów tego architekta i spojrzenie na dwie kolejne kamienice z ulicy Retoryka: Pod Osłem oraz Festina Lente. Spojrzenie na kamienicę Pod Śpiewającą Żabą - w poprzednim wpisie.