Jama Michalika - secesyjne wnętrza i piękne witraże

Pytanie z wczorajszej fotograficznej zagadki nie należało do trudnych, ale też nie spodziewałam się, że odpowiedź padnie tak szybko - gratuluję Fio! Nieco później właściwej odpowiedzi udzieliły Elenuke i Joo Oczywiście - Pegaz na wczorajszym zdjęciu zawitał w skromne progi najsłynniejszego lwowskiego cukiernika z Krakowa.

Dla przypomnienia: piękny Pegaz z witraża w Jamie Michalika:

W 1895 roku Jan Apolinary Michalik wynajął* kamienicę przy ulicy Floriańskiej 45. Z Cukiernią Lwowską J.A. Michalika czyli tak zwaną 'Jamą Michalikową' (ulubionym miejscem spotkań była najpierw ciasna sala bez okien w głębi kawiarni) wiąże się historia krakowskiej bohemy i najsłynniejszego bodaj kabaretu artystycznego 'Zielony Balonik'.

Pomysłodawcą kabaretu był Jan August Kisielewski, ale osobą, którą do dziś każdy przede wszystkim łączy z krakowskim kabaretem jest szacowny lekarz i genialny tłumacz literatury francuskiej Tadeusz Boy-Żeleński. Spektakle satyryczne, początkowo improwizowane, potem w formie szopek i teatru kukiełkowego przyciągały tłumy (wstęp był bezpłatny, ale spektakle zamknięte i zdobycie wejściówki wymagało iście dyplomatycznych zdolności).

Dziś można oglądać marionetki (smutny to widok), które grały w tamtych młodopolskich przedstawieniach - zamknięte są w gablotach w pierwszej sali Jamy Michalika, tzw. Sali Czerwonej.

W 1908 roku właściciel Jamy Michalika zlecił słynnemu architektowi Franciszkowi Mączyńskiemu przygotowanie nowego projektu wnętrza. Nowy wystrój jest dziełem artystów skupionych w powstałym w 1901 roku towarzystwie Polska Sztuka Stosowana, którego celem był rozwój rzemiosł artystycznych - secesja wyrażała się bowiem przede wszystkim w sztuce użytkowej.

Czy rozpoznajecie na zdjęciu powyżej dwa witraże, które pokazywałam wczoraj? Odbijają się w lustrze - całe wnętrze jest schwytane w siatkę odbić.

Malarstwo, rysunek, wystrój wnętrza, meble o miękkich liniach i zielonych obiciach, niewiarygodne krzesła, zielone lampy, lustra, w których odbijają się witraże, w których odbija się światło kinkietów - lustra, w których odbijają się rysunki, karykatury, malowidła na ścinach - wszystko w zgaszonej głębokiej zieleni, drewnie, przytłumionym świetle.

Na ścianach pejzaże, sceny teatralne, wspaniałe karykatury. W drugiej sali Mączyński zaprojektował niezwykły świetlik w połaci dachu - ale o tym w następnej notce, witraże, które zdobią świetlik zasługują, żeby przyjrzeć się im bliżej. Karol Frycz wykonał meble, drzwi, kominek, kandelabry i lampy oraz ramy witraży - kilka witraży jest również jego autorstwa. Inne zaś są dziełem Henryka Uziembły - przede wszystkim na uwagę zasługuje ten, którego nie udało mi się sfotografować z bliska, a który (słabo) widoczny jest na pierwszym zdjęciu w łukowatym przejściu z sali Zielonej do Czerwonej. Przedstawia personifikację Sztuki - rudowłosa piękność to słynna Irena Solska (o czym dowiedziałam się dopiero dzięki Elenuke. Tutaj może lepiej widać ów witraż - schwytany nieoczekiwanie w lustro:

I nowe nabytki do mojej kolekcji witraży:

Skoro przy kabarecie jesteśmy - tak mi się przypomniały sceny z "Mistrza i Małgorzaty", kiedy Woland miał przedstawić w moskiewskim teatrze Variétés spektakl czarnej magii (i oczywiście jej zdemaskowania). Co z tego wynikło, to inna historia, ale a propos demaskowania, na które tak mocno nalegali moskiewscy oficjele, chciałabym przedstawić dwa zdjęcia.

Tak wygląda Jama Michalika naprawdę - to znaczy spowita w dym papierosowy, zielone przytłumione światło i literackie wspomnienia:

A tak to samo miejsce wygląda w barbarzyńskim świetle flesza:

Jak koszmar z Ipswich czy innego Arkham u Lovecrafta. Zrobiłam tylko jedno zdjęcie z lampą błyskową - wyłącznie dla tego 'schizofrenicznego' efektu, po poprzednich doświadczeniach wiedziałam, że lepiej jej unikać.

Cóż mogę powiedzieć o zamieszczonych dziś zdjęciach? Lepszych nie uda mi się zrobić w takich warunkach i przy takim oświetleniu, (czas ekspozycji i drżenie rąk) Oczywiście wiem, że trzeba by kupić statyw - ale odpowiem na tę radę tak, że fotografia z założenia miała być dla mnie przyjemnością, nie ograniczeniem, nie celem życia. Przede wszystkim zależy mi na treści, na znaczeniu zdjęć - staram się pokazywać Kraków mi bliski, dzielić się odkryciami, zachęcać do krakowskich wędrówek - postarajcie się patrzeć (mówię do technicznych profesjonalistów) na moje zdjęcia jak na nośnik pewnej treści, a nie na formę dążącą do bliżej nieokreślonego ideału.

Wszystkie wpisy poświęcone witrażom - krakowskim i nie tylko - będzie można znaleźć na blogu Kraków i okolice w osobnej kategorii WITRAŻE

* Michalik nie był nigdy właścicielem budynku przy Floriańskiej 45 - gdzie mieści się Jama Michalika. Po przyjeździe ze Lwowa dzierżawił lokal kawiarni od prywatnych właścicieli, który później zwrócił. Dziękuję za sprostowanie!