Pałac w Piekarach, przekornie, pół żartem.

Piekary, pałac projektu Pokutyńskiego. Przestrzeń pamięci, ponury przykład przemijania. Pustka pejzażu przywołuje pewne ponadczasowe prawdy, pamięć płynie powolnie, proste pantha rei.

Piekary, płaska przybrzeżna przestrzeń, le plat pays*, pusta przeprawa promowa - przepadło! - pójdziemy per pedes, polem, przykopą, potem przez podniszczony parkan. Patrz - przygnębiający park: pochyłe, przypadłe, połamane. Próchno. Picea pungens, Pinus ponderosa, Prunus padus, Populus, Prunus (s)pinosa, Philadelphus, pieris, Primula, Pulsatilla, poniżej pięciornik, porzeczka, pachnący pierwiosnek, przepiękny przebiśnieg...  Pomyłka! Przecież pustka, pustka, przeklęte przedwiośnie. 

Pałacowo-parkowy plan projektu Pokutyńskiego (prawie Padovano, powiedzmy, prowincjonalny). Pochyłe portyki podstemplowane przegniłymi podporami, powyżej posępne pinakle. Podejdźmy. Przez puste portale podglądam porozbijane paleniska, przybrudzone plafony pokryte pajęczyną... Połamane parkiety (palisander?) pamiętają pantofelki pięknych panien (peut-être, puisqu'on peut pas powiedzieć na pewno**). Parokonne powozy podjeżdżają pod pałac. Pardieu!*** Przygotuj papiloty, perły, pierścienie, pochowaj pergaminy, powieści, pamiętniki, perfumy paczuli poczuj - powietrze pachnie pudrem i piżmem, posłuchaj pianina, posłuchaj pamięci. Przywołaj poezję prowincjonalnego Parnasu.

Paleologia przemijania, pejzaż pamięci, pantha rei.

Czuję się w obowiązku wyjaśnić (w końcu nie tylko stali czytelnicy tutaj zaglądają), że zarówno powyższy tekst jak i zdjęcia, to po prostu żart. Zabawa słowem, obrazem. Dlaczego akurat taka konwencja? Otóż poważnych opisów pałacu w Piekarach jest bez liku (tutaj mogę odesłać choćby do tej blogowej relacji, gdzie pałac w pełni lata, w żywych kolorach parku, na pięknych, słonecznych zdjęciach może się wydać wprost uroczym miejscem). Mnie nie była dana ani piękna pogoda, ani pora roku sprzyjająca piknikom, ani nawet światło, które, jak wiadomo, "robi" zdjęcia. Ani też cierpliwość do poszukiwania dokładnych opisów tego budynku, wklejania tutaj linków... kto będzie chciał znaleźć, ten z łatwością znajdzie. Nie lubię przeszukiwać internetowych zasobów, kopiować z innych źródeł. Książki to co innego, ale nie mam pod ręką żadnej publikacji o XIX. wiecznej architekturze. Warto poczytać o autorze projektu - zresztą było dwóch architektów czynnych w Krakowie o tym nazwisku: Filip Pokutyński ojciec i jego syn Józef - obaj pozostawili po sobie ważne projekty, budowle, które mijamy na co dzień przechodząc ulicami Krakowa. Naprawdę warto zajrzeć choćby do podlinkowanej wyżej Wikipedii. Willa Alfreda Mileskiego czyli tenże pałac w Piekarach powstała według projektu Filipa Pokutyńskiego.

Na pewno warto odwiedzić Piekary i zespół parkowo-pałacowy. Nawet jeśli neogotyk nie jest dla kogoś (podobnie jak dla mnie) jakimś porywającym pomysłem na architekturę. (Bogowie, nie uwolnię się od tego p!) We komentarzach do wpisu Łucji, który powyżej linkuję. można znaleźć kilka zdań aktualnych i bardzo przyziemnych wyjaśnień co do niedawnych losów tego niszczejącego zabytku. Cóż, sic transit gloria mundi, a takich zabytków jest wiele. Może jeszcze los okaże się łaskawy dla pałacyku w Piekarach. Pamiętam, jak zobaczyłam go po raz pierwszy z murów klasztoru w Tyńcu - biała wieża z krenelażem zatopiona w zielonych koronach drzew po drugiej stronie rzeki. Od tamtej pory minęło prawie dziesięć lat i oto zobaczyłam, jak się sprawy mają z bliska. Oczywiście - tu uwaga dla wszystkich planujących wyprawę do Piekar, póki jeszcze jest co oglądać - oczywiście prom nie działa już od wielu lat! Do Piekar należy kierować się jadąc po drugiej stronie Wisły (Kryspinów etc.)

A zatem niesprzyjająca pogoda uniemożliwiła mi zrobienie takich zdjęć, jak bym sobie życzyła - mając takie, jakie mam, postanowiłam trochę się nimi pobawić. I podobnie słowem, opisem. Wbrew pozorom to wcale nie było takie łatwe! Proszę popróbować, przekonacie się :-) 

Pomimo wszystkich tych przebieranek, podstępnych i (nie)potrzebnych, mam jednak nadzieję, że zdjęcia i tekst jakoś tam oddają pewien klimat. A jak w Piekarach jest naprawdę? Warto zobaczyć na własne oczy.

Słowniczek:
*le plat pays - płaski kraj, płaska kraina, nawiązanie do pięknej piosenki Jacquesa Brela
** być może, ponieważ nie można powiedzieć na pewno
*** Przebóg! Na Boga! - wykrzyknik.

I jeszcze aneks botaniczny, łacińskie nazwy roślin, które przydały mi się do tej opowieści. Myślę, że całkiem dobrze udało mi się skomponować ten wyobrażony park i szkoda, że w rzeczywistości nie rosną tam:

Picea pungens - świerk kłujący

Pinus ponderosa - sosna żółta;

Prunus padus - czeremcha pospolita;

Populus - topola

Prunus spinosa - śliwa tarnina

Philadelphus - jaśminowiec

Primula - pierwiosnek

Pulsatilla vulgaris - sasanka