Wczoraj w Krakowie. Witraże, krokusy, widoki.

Czasem, chociaż coraz rzadziej, zdarza mi się zobaczyć taki Kraków, jaki sobie wyobrażam, jaki imaginuję sobie wiecznie idealizując, nie zwracając uwagi na rzeczywistość, ignorując tłumy turystów i zgiełk tego miasta. Coraz częściej rozchodzą się drogi moje i "nie mojego" Krakowa. Nieprzystawalność, inadaequatio rei et intellectus - niespełniona definicja prawdy. Jednak czasem to miasto jest takie jak ze snu, niepodobne do samego rzeczywistego siebie, które nieprzerwanie świętuje jarmarczne tu-i-teraz. To jakby odległe wspomnienie jakichś obrazów widzianych i zapomnianych albo tylko wyobrażonych.

I tak zdarzyło się wczoraj. Kilka godzin w Krakowie - popołudnie i wieczór. Najpierw jasne widoki pod błękitnym niebem, otwarte przestrzenie pełne spacerujących ludzi, cieszących się słońcem i wolnym czasem, niespiesznych. Wielki salon krakowskiego Rynku, kolory nie jaskrawe lecz takie, jak pod północnym, niderlandzkim niebem, tego może nie widać, ale było tak jak na obrazach holenderskich mistrzów i dlatego zostawiam figurki ludzi podobnych do mrówek zajętych swoimi sprawami, gdy obok, nad nimi, strzeliste budowle. Tkanka miasta. Słońce bieliło płaszczyzny placu jak płótna w Haarlem.

Kościół Franciszkanów i okno, którego nie sposób ominąć gdy - tak jak ja - świadomie lub nieświadomie chodzi się po Krakowie śladami Wyspiańskiego. Oraz drzewo, pomnik przyrody - piękny miłorząb rosnący przed klasztorem oo. Franciszkanów, drzewo-samotnik.

Wnętrza, witraże, Wyspiański. Tym razem nie Bóg Ojciec wyprowadzający świat z chaosu, o którym pisałam w innym miejscu, lecz spojrzenie na witraże w prezbiterium. Obrazy żywiołów, Chrystus Serafiński i błogosławiona Salomea - ta ostatnia nareszcie w takiej postaci, jaką wymyślił i zrealizował Wyspiański. Przez długi czas wizja Wyspiańskiego zdawała się nie do przyjęcia, jego Salomeę zastępował inny, uładzony wizerunek, całkowicie sprzeczny z jego artystycznym spojrzeniem, osadzony w zaprojektowanym przez niego wieńcu-zielniku z kwiatów - zawsze oburzał mnie cynizm tego rozwiązania. Odebrać artyście dzieło, możliwość ingerencji w realizację, wybrać autorytarnie fragmenty, które pasują, inne arbitralnie odrzucić i genialny obraz kobiety, w której toczy się wewnętrzna walka, księżnej i świętej, żądnej władzy i pokornej, odrzucającej koronę ze straszliwie napiętych, sztywnych dłoni, jakby ostatnim, przemożnym wysiłkiem woli - odrzucić ten pełen niesamowitej siły obraz i zastąpić go dziełkiem uładzonym, wpisującym się łatwą estetyką w powszechny gust... Jedno z licznych upokorzeń. Coś ty Atenom zrobił, etc. Dziś na witrażu jest już ponownie wizerunek, który powstał w umyśle Wyspiańskiego.

I jeszcze niezrównane światło popołudnia, rozproszone w drobinach kurzu, przenikające przez kolorowe tafle wielkiego witraża z Bogiem Ojcem, światło, które kolorowało nawę i zmieniało wnętrza kościoła w jakąś nierealną przestrzeń. Tego wszystkiego nie potrafiłam zatrzymać na zdjęciach, tylko fragmenty, ułamki:

A potem wyjście na świat i powietrze. Spacer Plantami na Wawel a po drodze, tuż przy murach ogrodu Muzeum Archeologicznego - przepiękne krokusy. Nie tylko ja je fotografowałam, co chwilę ktoś zatrzymywał się, pochylał, przyklękał, pogańska adoracja przedwiośnia, 

To znów krokusy na Wawelu, coraz ich więcej, przybyły nowe od mojej ostatniej wizyty, wciąż pokazują się nowe kolory. Krokusy pod magnoliami a w tle - ogródek wawelskiej kawiarni. To już prawie wiosna!

A tutaj widok, jaki zobaczyłam z Wawelu. Miasto ze snu. Wieże kościołów od Salwatora aż po Kamedułów na Bielanach, kolejne plany jak teatralne dekoracje, jedne mniej realne od drugich, stopniowe zanikanie realności. Przestrzeń snu. Przestrzeń powietrza, powietrzna perspektywa:

Woda Wisły miała dokładnie ten sam kolor - pudrowego różu i szarości.

Potem był spacer wzdłuż coraz ciemniejszej Wisły, w coraz bardziej zimnym wietrze. I później Kazimierz, ciepłe wnętrza Singera, wygrzewam się przy kominku.

Powrót Plantami, w granatowej ciemności świeci - jak niegdyś - kapliczka podobna do latarni umarłych tam gdzie przed laty na wiślanych rozlewiskach i mokradłach, na stawie pod murami miejskimi była wyspa-leprozorium, wyspa chorych na choroby weneryczne, wyrzuconych za mury miasta, gdzie nieopodal wznosił się mały kościółek św. Sebastiana:

W najdalszej perspektywie tego widoku ulicy Dominikańskiej rysuje się sygnaturka kościoła Franciszkanów - i historia i spacer zataczają koło. Jedno popołudnie i wieczór zapisane tutaj dla nietrwałej pamięci.

Najważniejsze kategorie:
WITRAŻE
SALWATOR