Krajobrazy Ziemi Miechowskiej. W drodze do Racławic, krajobraz z kwitnącym sadem jabłoni.

Czy wspominałam może kiedyś, jaka piękna jest moja ziemia? Co najmniej tysiąc razy - odpowie uważny czytelnik. Ale przecież nigdy dość, nigdy zanadto, nigdy nie zdołam opisać ani pokazać prawdziwego jej obrazu, który noszę zawsze pod powiekami, gdzieś zapisany w pamięci falistą linią i zawsze nad przyzwyczajenie większy niespodziewany zachwyt. To nie jest pejzaż, który docenią miłośnicy egzotycznych podróży i ekstremalnych wrażeń, Hrabia tęskniący za cyprysami pod włoskim niebem ani ci, którzy jeszcze patrzą daleko, bo tam im się zdaje, że skryte są wszystkie uroki świata. Krajobraz w trzech pastelowych kolorach, w jasnym błękicie rozmytym białymi smugami obłoków, w sepii wysuszonej słońcem ziemi, w pudrowym różu kwitnących jabłoni, przy tym gdzieniegdzie akcent jaskrawej majowej zieleni, wykrzyknik.

To nie jest pejzaż dla miłośników wielkich miast i fowistycznej palety, feerii, fiesty, fantastycznych uroków. To krajobraz nienachalny, bardzo cichy; gdyby mówił - szeptałby coś na ucho, śpiewał wiejskie kołysanki a ty leżałbyś trawie pod dachem z gałęzi jabłoni, z kwiatów i brzęczenia pszczół, stare drzewa opowiadałyby historie z innych lat, innych wiosen i tak bez końca.

Był trzeci maja, niedzielne popołudnie. Były za nami inne krajobrazy i niepozorne, dobrze ukryte zabytki tej starej ziemi, jeden barokowy kościół, drugi znów pamiętałby czasy Gryfitów, gdyby nie zniszczył go czas i ludzkie zaniedbanie, choć potem ludzka troska podniosła go na nowo a Wojciech Gerson malował obrazy. Tam znów był cmentarz wiejski wysoko, stare nagrobki i stare drzewa - w większości wycięte. Obok płonęło pole rzepaku jak wielkie słońce i mieliśmy ręce, włosy, ubrania obsypane (na oślep) cytrynowym pyłem - taka sobie literacka aluzja. Ale nie słoneczne słodko pachnące rośliny, nie mury kościołów i wnętrza, ani nawet nie to, co było potem - pola bitewne, mogiły żołnierzy insurekcji, rozległe błonia pod wysokim wzgórzem, Zamczysko, na którego szczycie pięć starych lip szumiało stare i straszne historie, nie dalsza droga i drogi zgubienie, nawet nie pola kurhanów ani ruiny wielkiej synagogi podobnej do greckiej świątyni, z fryzem tryglifów i metop (to wszystko mieści się w jednym popołudniu - czy potrzeba więcej dowodów na względność Czasu?). Więc nie to wszystko przyszło mi na myśl, ale ten pejzaż w trzech jasnych kolorach, pejzaż bez jaskrawości, bez właściwości, bez wielkiego Ach! jak tu pięknie! - ten pejzaż zatrzymał mnie w miejscu, kazał zatrzymać się na skraju drogi, dróżki raczej, ledwie co szerszej od samochodu, i ten właśnie obraz przyszedł mi na myśl, gdy staram się teraz zapisać co myślę, co pamiętam, póki jeszcze gorące wrażenia. Czemu ten pejzaż prosty, szkicowy, trzy ruchy pędzlem - czemu nie inne? Bo to jest krajobraz jak kompres na zmęczone oczy. 

W drodze do Racławic, oto miejsce, gdzie przemówił jabłoniowy sad i trzeba było - koniecznie i natychmiast - zatrzymać się i patrzeć, sad był po lewej. 

Droga, na której nie wyminą się dwa samochody prowadziła dalej w stronę Racławic i historycznego pola bitwy, chciałam zobaczyć je z bliska, dlatego wybierałam drogi nieco szersze od ścieżki, drogi do pojedynczych domów, oddalonych kolonii, żeby wyjechać wreszcie wysoko i znaleźć w polach wysokie drzewo i dwie wielkie mogiły nieszczęsnych powstańców, chłopskich żołnierzy Kościuszki. O tym opowiem innym razem, dziś - nie wiadomo czemu - musiał być przydrożny sad. Najważniejsze udaje mi się zobaczyć zawsze wtedy, kiedy zabłądzę albo zmylę drogę, albo porzucę utarte szlaki. Tam jest życie, które niczego nie udaje, nie jest na pokaz, jest samo-dla-siebie. Szerokie. Piękno rozrzucone szerokim gestem, dla nikogo.

Moja ziemia, z serii krajobrazy Ziemi Miechowskiej, odsłona wiosenna - kwitnące jabłonie: