Tam, gdzie kwitną irysy. Ogród Botaniczny w Krakowie.

Z cyklu - les paradis terrestres/ ziemskie raje. Dziś, żeby zamknąć maj, żeby na chwilę zapomnieć o koniecznościach, powinnościach, ciężkiej i trochę beznadziejnej pracy wymyśliłam, że uratować może mnie tylko ogród i tylko ten właśnie, żaden inny. Dzień nie ma końca i jest jak z koszmarnego snu. Wchodzę do ogrodu bardzo późno, za późno; choć pewnie powinnam się cieszyć, że ten plan w ogóle się powiódł. Niebo było szare, miękkie światło. Nigdy wcześniej nie byłam w krakowskim Ogrodzie Botanicznym dokładnie w tej porze, na przełomie maja i czerwca, szybko przestawiam zegar botaniczny - u mnie jest jakieś dwa tygodnie wcześniej i jeszcze nie rozkwitły akacje, które tutaj osypują się już kwiatem na alejki, jeszcze nie przekwitły różaneczniki - tutaj już tylko wspomnienie i epigoni, u mnie jeszcze kwitną bzy - tutaj to już przeszłość, u mnie rozpoczyna się era irysów - tutaj powoli dobiega końca a w każdym razie to epoka schyłkowa irysów i piękne, złote popołudnie.

Nigdy dotąd nie widziałam ogrodu irysowego w pełni rozkwitu albo gdy łagodną krzywą zmierza do przekwitania, zawsze widziałam już tylko sprzątanie sceny po kosaćcowym spektaklu. Dopiero dziś. Jeszcze inne widziałam dziś ogrodowe piękności, moich starych znajomych, których odwiedzam od lat - pierwsze kroki zawsze nad staw, żeby zobaczyć jak tam sobie radzi cypryśnik błotny na wysepce, jego pneumatofory i cały wodny entourage, inny Walden. Odwiedzam zawsze Dąb Jagielloński, alpinarium, palmiarnię, drugie staw w głębi, rosarium... Dziś miałam mało czasu, cały ten obchód w pośpiechu ucieszył mnie i zasmucił, powitania i pożegnania następowały po sobie, widziałam malutkie kaczki na wodzie stawu za alpinarium, takie same jak rok temu w Wielkanoc... Tyle lat tu przychodzę, tyle zmian już widziałam, czasem czuję się starsza niż najstarsze drzewa. Słońce całkiem się skryło za jakąś dziwną szarą zasłoną chmur i dopiero na koniec, gdy już mieliśmy wychodzić nagły impuls kazał mi wrócić i przyjrzeć się z bliska irysom. Nigdy jakoś nie darzyłam ich przesadną sympatią, że krzykliwe, czy takie papuzie. Dziś ogród pustoszał, zbliżała się godzina zamknięcia, usiadłam na ławce przed kosaćcowym ogrodem i wtedy zamglone słońce pokazało się na wprost, tuż nad budynkiem. Ogród ożył.

To będą zdjęcia bez innej myśli przewodniej jak ta, że świat jest dany tylko na chwilę. 

Będą nieostre, niedokładne, robione pod światło tak jak najbardziej lubię, z ręcznie ustawianą ostrością lub raczej nieostrością, będą kwiaty świeże i te już przekwitłe, będą kwiatowe dysonanse, będą dwie starsze panie jak z powieści Agathy Christie i - jeśli bóstwa fotografii pozwolą - również radość, która widoczna była w ich gestach, w moim patrzeniu. Ludzie i kwiaty, korowody kolorów, szczęście wykradzione. Źrenica oka. Iris.

Nigdy dotąd nie widziałam takiej rozmaitości odmian. Oszołomienie nazwami, kolorami, wielki kwiecisty dywan. Gama fioletów, purpury, żółcie i brązy, dwukolorowe skontrastowane lub harmonijne w układzie. Od najdrobniejszych, tych na wpół dzikich, które rosły tam dalej nad stawem i tak są niewymagające, że rosną nawet w moim ogrodzie aż po klasyczne piękności i barokowe, papuzie w poszarpanych falbaniasto sukniach.

I nawet te przekwitające były piękne, choć może nie patrzę tu obiektywnie, może to słońce padało prosto w oczy, w obiektyw, oślepiało.

Irysy, gdy teraz o tym myślę, to kwintesencja impresjonizmu i na tej ławce powinnam się czuć jak nie przymierzając Monet, ale irysy odebrały mi zdolność do mniej lub bardziej racjonalnych porównań. Irysy w miękkim świetle tuż przed zachodem to czysta wrażeniowość, nie ma tu miejsca na analizy. Widoki, wrażenia, barwne plamy, nieostrość.

Irysy o tysiącu barw, ostre, nieostre, harmonia i dysonanse. Tak było może przez kwadrans, może dłużej - w takich chwilach czas biegnie inaczej. Zostało mi jakieś migocące wieloma barwami wspomnienie, nieostry a bardzo kolorowy obraz gdy mocno zacisnę powieki teraz, o północy - gdy upłynęły ostatnie minuty maja. Tyle zostało.

Chciałam to zapisać dziś, teraz, natychmiast. To jedno z najbardziej ulotnych moich wrażeń-wspomnień z majowych wycieczek. Wystarczy zamknąć oczy, wystarczy pomyśleć o czymś innym i to wszystko zniknie albo stanie się płaskie, bez znaczenia. A to był jeden z najważniejszych momentów. Kiedy chaos świata i jednak beznadziejny kołowrót zdarzeń zatrzymują się na chwilę i ukazują jakiś przez ułamek chwili dostrzegalny sens.